PATRON

Nasz Patron – król Kazimierz III Wielki (1310 – 1370)

 

Kazimierz Wielki był niewątpliwie jednym z najwybitniejszych władców Polski. Kiedy obejmował tron w roku 1333, kraj nasz, w efekcie rozbicia dzielnicowego przeprowadzonego w 1138 przez Bolesława Krzywoustego, który pragnąc uniknąć konfliktów pomiędzy swoimi pięcioma synami podzielił między nich państwo, był zaledwie zlepkiem dwóch prowincji: Małopolski i Wielkopolski oraz Kujaw i ziem Łęczyckiej, Sieradzkiej i Sandomierskiej. Pozostałe obszary – Pomorze Gdańskie i Zachodnie, Śląsk, Mazowsze, Ziemia Lubuska – znajdowały się w obcych rękach. Dwa wieki sporów i niesnasek, zakończonych przez ojca Kazimierza Wielkiego, Władysława Łokietka, starającego się z powrotem scentralizować kraj, spowodowały, że Polska, dawniej szanowana i poważana w całej Europie stała się państwem słabym i pełniącym marginalną rolę na międzynarodowej arenie politycznej. Dlatego też młody król miał niełatwe zadanie – kontynuując dzieło ojca musiał odbudować jej dawną świetność: przywrócić utracone terytoria, zapełnić pusty skarbiec i zapewnić spokój i dobrobyt swoim poddanym.

Kazimierz Wielki nie miał łatwego zadania – zacofanie polskiego społeczeństwa, problemy finansowe państwa a także niepopularne decyzje polityczne powodowały niechęć ze strony znacznej części wielmożów zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. Mimo tego w krótkim czasie polski król odbudował wewnętrznie kraj, na mocy zaś traktatów i układów z władcami ościennymi odzyskał część utraconych ziem, a także przyłączył do Polski pozostającą dotąd poza jej granicami Ruś Halicką.

Dzięki nowym terytoriom Polska i jej mieszkańcy zaczęli się zmieniać. Wpływ religii i kultury spowodował, że nasz kraj stał się krajem tolerancji religijnej, koniecznej aby mieszkające w jednym państwie różne nacje mogły żyć w pokoju. Stąd też do Polski zaczęli napływać Włosi, Żydzi, Flamandowie, Wołosi, Niemcy, Anglicy, Francuzi… Biegnący przez polskie ziemi najwygodniejszy szlak lądowy z Zachodu na Wschód spowodował gwałtowny rozwój kupiectwa, handlu, rolnictwa, górnictwa i rzemiosła, te zaś z kolei podniosły znacząco standard życia mieszkańców Polski. Odbudowano zniszczone miasta i założono nowe, otoczone silnymi fortyfikacjami, zapełnił się królewski skarbiec, Kazimierz skodyfikował prawo i przeprowadził reformy: monetarną i wojskową, dzięki której armia polska stała się istotną siłą w Europie. Sam król również zdobywał coraz to większy szacunek. Mądra polityka zjednała mu przychylność większości europejskich władców, szczególnie ceniono jego umiejętność zawierania korzystnych dla Polski, mimo pozornych ustępstw, układów.

Rozkwit i dobrobyt Polski, tolerancja oraz swobodne mieszanie się kulturowych wpływów Wschodu i Zachodu sprowadziły również na nasze ziemie wielu uczonych z różnych krajów Europy. W roku 1364 w Krakowie, ówczesnej stolicy kraju, powstał jeden pierwszych w środkowej Europie uniwersytetów, który bardzo szybko zyskał sobie międzynarodową sławę. Uniwersytet, nazwany później Jagiellońskim od imienia króla Jagiełły, jego odnowiciela, kształcił studentów głównie w trzech dziedzinach: prawie, medycynie i naukach wyzwolonych.

Nie darmo więc mówi się o Kazimierzu Wielkim, że „zastał Polskę drewnianą, zostawił murowaną”. W chwili swojej śmierci w roku 1370 pozostawił monarchię jak na owe czasy nowoczesną, bogatą i liczącą się w całej Europie. Nie pozostawił jednak potomka, który objąłby po nim tron. Dlatego też na nim właśnie kończy się panująca w Polsce od początków X wieku dynastia Piastów.